15 علت که احساس طعم فلز در دهان را نباید شوخی بگیرید - دنیای با نشاط مدرسه

بهداشت نامناسب دهان و دندان می تواند مزه فلز در دهان ایجاد کند. اما اگر به علائم دیگری مثل خستگی هم دچار هستید، ممکن است طعم فلز نشانه عوارض جانبی داروها یا ابتلا به مسائل جدی تر مثل نارسایی کلیه باشد. ما در این مقاله به آنالیز دلایل احتمالی بروز این مشکل و نحوه درمان آن می پردازیم. با خبرنگاران مگ همراه باشید.

دلایل احساس طعم فلز در دهان

هر عاملی که عملکرد طبیعی جوانه های چشایی و مسیرهای عصبی مرتبط با آن ها را تغییر دهد، می تواند به اختلال چشایی منجر گردد. هر سال بیش از 200 هزار نفر به دلیل مسائل مربوط به حس چشایی و بویایی به پزشک مراجعه می نمایند. عوامل زیادی در ایجاد طعم فلزی دهان نقش دارند که شایع ترین آن ها را در ادامه آنالیز می کنیم.

1. استفاده نکردن از نخ دندان یا مسواک

نادیده گرفتن سلامت دندان ها می تواند به عفونت دندان یا لثه، ژنژیویت (التهاب خفیف لثه) یا پریودنتیت (التهاب مزمن لثه) منجر گردد. یک بیماری شدیدتر به نام ژنژیویت زخمی نکروزان حاد هم وجود دارد که علائم آن به طور ناگهانی ظاهر می گردد. تمام این بیماری ها می توانند در بروز بوی بد دهان و احساس طعم فلز نقش داشته باشند.

2. تب یونجه

عطسه، خارش چشم ها و آبریزش آن ها و گرفتگی یا آبریزش بینی از رایج ترین علائم تب یونجه یا رینیت آلرژیک محسوب می شوند. ممکن است هنگام ابتلا به این بیماری مجاری بینی ملتهب شده و در استشمام بوی مواد غذایی دچار مشکل شوید. درنتیجه، طعم فلز را در دهان خود حس می کنید. تب یونجه علاوه بر طعم فلزی دهان، باعث خستگی هم می گردد.

3. عفونت سینوس ها، مجاری تنفسی فوقانی و گوش

عفونت سینوس ها، گوش ها و راه های هوایی فوقانی باعث التهاب و درنتیجه تغییر حس بویایی و چشایی می گردد. حس بویایی و چشایی ارتباط تنگاتنگی با هم دارند. بنابراین هر نوع مسئله ای که در سینوس ها، گوش ها و راه های هوایی ایجاد می گردد می تواند روی جوانه های چشایی تاثیر داشته باشد. وقتی عفونت درمان می گردد، دیسژوزیا هم از بین می رود. عفونت این قسمت های بدن علاوه بر طعم فلزی، باعث سردرد، تب، سرفه و درد گوش هم می گردد.

4. عوارض جانبی برخی داروها

خشکی دهان، تغییر حس چشایی و خستگی از عوارض جانبی برخی داروها محسوب می گردد. این عوارض باعث دیسژوزیا می شوند. تحقیقات صورت گرفته روی 1645 نوع دارو نشان می دهد که 282 عدد از آن ها (17 درصد) باعث دیسژوزیا می شوند. داروهای زیر می توانند در ایجاد طعم فلزی دهان و خستگی نقش داشته باشند:

• برخی آنتی بیوتیک ها مثل تتراسایکلین، کلاریترومایسین و تینیدازول
• کاپتوپریل
• متفورمین
• دی سولفیرام
• آلوپورینول
• لیتیوم
• برخی داروهای قلبی
• مکمل های آهن که برای درمان کمبود آهن تجویز می شوند.

5. مکمل های ویتامین

مولتی ویتامین هایی که حاوی فلزات سنگین مثل روی، آهن و مس هستند، ممکن است در دهان طعم فلز ایجاد نمایند. این موضوع درباره مکمل های دوران بارداری، مکمل های آهن یا کلسیم و داروهای سرماخوردگی حاوی روی هم صدق می نماید. معمولا این مشکل بعد از پردازش دارو در بدن برطرف می گردد.

6. کمبود ویتامین B12

کمبود ویتامین B12 می تواند علائم مختلفی مثل تنگی نفس، احساس سوزن سوزن شدن دست و پا، زرد شدن پوست و تغییرات خلقی را ایجاد کند. کمبود این ویتامین ممکن است باعث خستگی گردد. چون توانایی بدن برای فراوری گلبول های قرمز که اکسیژن را به اندام های مختلف منتقل می نمایند، کاهش پیدا می نماید. کمبود شدید ویتامین B12 روی اعصاب تأثیر گذاشته و باعث ایجاد طعم فلز در دهان می گردد.

7. سوء هاضمه

سوء هاضمه که با علائمی مثل سوزش معده، نفخ و ریفلاکس تعیین می گردد، می تواند طعم فلز در دهان ایجاد کند. هنگامی که سوء هاضمه درمان می گردد، این مشکل هم باید برطرف گردد.

8. بارداری

دیسژوزیا، یکی از رایج ترین شکایت های زنان در 3 ماهه اول بارداری است. بسیاری از این زنان علاوه بر طعم فلزی دهان، دچار خستگی هم می شوند. در دوران بارداری، مقدار هورمون های بدن متغیر است. نوسان هورمون ها می تواند روی جوانه های چشایی و توانایی درک مزه ها تأثیر داشته باشد.

در دوران بارداری ممکن است متوجه طعم غذاهای مورد علاقه تان نشوید، از برخی غذاها یا بوها متنفر باشید، به مصرف تنقلات عجیب و غریب تمایل پیدا کنید یا در دهان خود طعم فلز حس کنید. سردرد، سرگیجه و تهوع صبحگاهی، سایر مسائلی هستند که بسیاری از زنان باردار تجربه می نمایند.

9. زوال عقل

اگرچه طعم غذاها را با زبان خود می چشید، اما این مغز است که به شما می گوید هر غذا چه طعمی دارد. دمانس (زوال عقل) می تواند روی قسمت هایی از مغز که حس چشایی را کنترل می نمایند، تأثیر داشته باشد. هنگامی که عملکرد این بخش های مغز مختل می گردد، ممکن است طعم فلز را در دهان خود حس کنید.

10. درمان سرطان

هم پرتو درمانی و هم شیمی درمانی می توانند در دهان طعم تلخ یا طعم فلز ایجاد نموده و باعث بروز خستگی شوند. 86 درصد بیمارانی که تحت شیمی درمانی و پرتو درمانی (به ویژه در ناحیه سر و گردن) قرار گرفته اند، تغییرات چشایی را گزارش نموده اند. مسواک زدن و تمیز نگه داشتن دهان به وسیله شست وشوی آن با آب در برطرف این مشکل مؤثر است. معمولا عوارض جانبی پرتو درمانی و شیمی درمانی موقتی بوده و بعد از انتها دوره درمان برطرف می گردد.

11. نارسایی کلیه

دیابت، فشارخون بالا، لوپوس و عفونت های مزمن می توانند به کلیه ها آسیب زده و به نارسایی کلیه منجر شوند. نارسایی مزمن کلیه مسائل زیادی را ایجاد می نماید که یکی از آن ها دیسژوزیا است. وقتی کلیه ها به درستی کار نمی نمایند، مواد زائد در خون انباشته می گردد. درنتیجه، دچار خستگی شده و در دهان خود طعم فلز حس می کنید.

در افراد مبتلا به بیماری های کلیه مسائل دیگری مثل درد بدن، تورم و اختلال تنفس هم مشاهده می گردد. گاهی اوقات، ممکن است کلیه ها به دلیل مسمومیت آسیب دیده و این علائم ظاهر شوند. به اسم مثال، مسمومیت با سرب باعث آسیب کلیه، دیسژوزیا و خستگی می گردد.

12. دهان کاج

این بیماری که به آن سندرم دانه کاج هم گفته می گردد، یک اختلال نادر است که به دلیل مصرف دانه کاج ایجاد می گردد. 3-1 روز بعد از مصرف دانه کاج، یک طعم تلخ یا مزه فلزی شدید در دهانتان حس می کنید که چند هفته طول می کشد. معمولا این مشکل خود به خود برطرف می گردد.

13. اختلالات سیستم عصبی مرکزی

جوانه های چشایی سیگنال هایی را به وسیله اعصاب مغزی به مغز ارسال می نمایند. مغز و نخاع سیستم اعصاب مرکزی را تشکیل می دهند. آسیب دیدگی این سیستم در اثر سکته مغزی، ضربه به سر یا فلج بلز (فلج بل) می تواند به خستگی و اختلال چشایی منجر گردد. از سایر علائم اختلالات سیستم عصبی مرکزی می توان به گیجی، اختلال بینایی، سردرد و آبریزش دهان اشاره نمود.

14. مواد شیمیایی

اگر به واسطه شغل خود در معرض گازهای فلزی مثل زینک اکساید قرار بگیرید، ممکن است حس چشایی شما تغییر کند. جوشکارها در معرض ابتلا به یک اختلال به نام تب بخار فلز قرار دارند. این بیماری با علائمی مثل تشنگی شدید و ایجاد طعم فلز در دهان تعیین شده و معمولا بعد از 12-6 ساعت از بین می رود.

15. جراحی مغز

به ندرت، حس چشایی بعد از جراحی مغز و خارج کردن تومور تغییر می نماید. ممکن است این مشکل از عوارض عمل جراحی باشد. گاهی اوقات هم آسیب دیدگی اعصاب به اختلالاتی مثل فلج بلز و درنتیجه طعم فلزی دهان منجر می گردد. فلج بلز به طور موقت باعث بی حس شدن اعصاب صورت می گردد.

تشخیص دلیل بروز طعم فلز در دهان

اگر به علائمی مثل خستگی و طعم فلزی دهان دچار شده اید، باید با پزشک مشورت کنید. پزشک درباره علائم شما و سابقه پزشکی تان سوالاتی می پرسد. با توجه به پاسخ های شما، پزشک کل بدن یا نواحی خاصی از آن را معاینه می کند. بعلاوه ممکن است از شما بخواهد که آزمایش خون و سیتی اسکن (CT) انجام دهید. گاهی اوقات، شما به متخصص گوش، حلق و بینی ارجاع داده می شوید.

درمان طعم فلزی دهان

درمان دیسژوزیا به دلیل زمینه ای بروز آن بستگی دارد. اگر بارداری یا درمان سرطان در بروز طعم فلزی دهان نقش داشته باشند، این مشکل بعد از مدتی برطرف می گردد. اگر بیماری خاصی به دیسژوزیا منجر شده باشد، با درمان آن بیماری اختلال چشایی هم برطرف می گردد. در سایر موارد، باید رژیم غذایی فرد یا داروهای مصرفی او تغییر کند. همواره قبل از تغییر داروهای خود با پزشک مشورت کنید.

درمان های خانگی برای برطرف کردن طعم فلز در دهان

شما می توانید با عمل به نکات زیر طعم فلز را در دهانتان کاهش دهید:

• خوردن مرکبات یا نوشیدن آبمیوه مثل آب پرتقال یا آب لیموترش
• مکیدن یک تکه آبنبات لیمویی قبل از خوردن غذا
• استفاده نکردن از ظروف فلزی برای پخت و صرف غذا
• نوشیدن چای گیاهی
• مصرف ماست
• نوشیدنی آب کافی
• مسواک زدن دندان ها و زبان قبل از خوردن غذا
• شست وشوی دهان قبل از غذا با آب نمک، جوش شیرین یا دهانشویه ضد باکتری

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

اختلال چشایی می تواند باعث افزایش یا کاهش حجم غذای مصرفی گردد یا تمایل شما را برای مصرف قند یا نمک افزایش دهد. این تغییرات غذایی احتمال ابتلا به دیابت و بیماری قلبی را افزایش می دهد. بعلاوه در صورت ابتلا به این بیماری ها، مصرف زیاد قند یا نمک می تواند شرایط شما را بدتر کند.

اگر علاوه بر طعم فلز، علائم دیگری مثل خستگی را هم تجربه می کنید، باید به پزشک مراجعه کنید تا دلیل اصلی بروز مشکل تعیین و برترین روش درمانی برای شما انتخاب گردد.

سخن انتهای

دلایل مختلفی در بروز طعم فلزی دهان نقش دارند. بارداری یا مصرف دارو می تواند به طور موقت حس چشایی را مختل کند. اما گاهی اوقات، بیماری ها حس چشایی را تغییر داده و طعم فلز در دهان ایجاد می نمایند. بنابراین برای اینکه دلیل دقیق بروز این مشکل تعیین گردد، باید با پزشک مشورت کنید.

منابع: webmd, medicalnewstoday