اولین سند تاریخی در دنیا: در لوح نارمر چه می بینیم؟ - دنیای با نشاط مدرسه

یکی از دلایل اهمیت لوح نارمر این است که روی آن قدیمی ترین نمونه های نوشته های هیروگلیف (hieroglyph) یافت می گردد. این نوشته ها آن قدر حائز اهمیت هستند که موزه مصر در قاهره، که این اثر در آنجا نگهداری می گردد، آن را اولین سند تاریخی در دنیا می نامد. در واقع، این لوح با حکاکی های خود، نخستین سند مکتوبی است که رویدادهای تاریخی را از مصر باستان ثبت نموده و به نوعی دروازه ای به دنیای تاریخ نگاری در آن موقع گگردده است.

مفهوم لوح نارمر: پیوند دو سرزمین مصر

لوح نارمر نه تنها از نظر نوشتاری بلکه از جنبه های تصویری هم اهمیت ویژه ای دارد. بر روی این لوح، تصویری از نارمر (Narmer)، فرعون مصر، دیده می گردد که به عنوان فاتح، در حال پیروزی و متحد ساختن دو سرزمین مصر - مصر علیا (Upper Egypt) و مصر سفلی (Lower Egypt) - است. در این تصویر، نارمر به وضوح به عنوان یک فرمانروای قدرتمند و فاتح نشان داده شده است که در حال تسخیر دشمنان و یکپارچه سازی سرزمین های مختلف مصر است. این تصویر نه تنها به عنوان یک روایت بصری از یک پیروزی بزرگ تاریخی شناخته می گردد بلکه به طور نمادین و هنری، پیوند دو سرزمین مصر را که پیش از این به صورت جداگانه اداره می شدند، به تصویر کشیده .

این پیوند نمادین از دو قلمرو مصر بر روی لوح نارمر، به ویژه از آن جهت اهمیت دارد که در آن موقع مصر هنوز در حال شکل گیری به عنوان یک کشور واحد بود. نارمر به عنوان یک پادشاه و فاتح، نقش برجسته ای در تاریخ نگاری اولیه مصر ایفا نموده است و به همین علت این اثر به عنوان نخستین سند تاریخ نگاری مصر و شاید حتی در تاریخ دنیا به شمار می آید.

نقش لوح نارمر در پژوهش های تاریخی و فرهنگی

از آنجا که لوح نارمر یکی از قدیمی ترین اسناد مکتوب شناخته شده در تاریخ بشریت است، پژوهشگران و محققان تاریخ مصر باستان از این اثر به عنوان یک منبع کلیدی برای درک تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مصر استفاده نموده اند. در واقع، این لوح اولین نمونه ای است که نشان می دهد در آن دوران، از نوشتار به عنوان ابزاری برای ثبت رویدادهای مهم تاریخی و سیاسی استفاده می شده است.

این سند تاریخی به نوعی اولین قدم ها در جهت ثبت تاریخ به صورت رسمی و مکتوب در یک فرهنگ باستانی به شمار می رود. پژوهشگران با آنالیز جزئیات لوح نارمر، توانسته اند اطلاعات زیادی درباره ساختار اجتماعی، سیاسی و دینی مصر در آن دوران به دست آورند. در این تحقیق ها، آنچه که بیش از هر چیز جلب توجه می نماید، استفاده از نمادها و تصویرهایی است که تنها مختص مصر باستان بوده و هنوز هم پژوهشگران در تلاشند تا بعضی از این نشانه ها را به طور کامل درک نمایند.

هنر و نمادگرایی در لوح نارمر

علاوه بر جنبه های تاریخی و پژوهشی، لوح نارمر از منظر هنری نیز بسیار ارزشمند است. این اثر به عنوان یکی از نمونه های برجسته هنر مصر باستان شناخته می گردد که نه تنها برای ثبت رویدادهای تاریخی بلکه برای بیان قدرت و شکوه سلطنت فرعون ها طراحی شده . هنرمندان مصر باستان از تکنیک های پیچیده ای برای حکاکی این تصاویر استفاده نموده اند، به طوری که هر جزئیات بر روی لوح، بار معنایی خاص خود را دارد. به عنوان مثال، در یکی از تصاویر روی لوح، نارمر به عنوان فاتح در حال درهم شکستن دشمنان خود دیده می گردد و در تصویر دیگری، او به عنوان یک پادشاه بزرگ در حال استقرار نظم و قانون در سرزمین های متحد شده خود است.

این نوع هنر نه تنها در آن موقع به عنوان ابزاری برای بیان قدرت سلطنتی استفاده می شد بلکه به طور نمادین پیغام های عمیق تری را درباره مفهوم پادشاهی و قدرت در مصر باستان منتقل می کرد. نقوش روی لوح نارمر، به ویژه تصویرهایی که قدرت و عظمت فرعون را به تصویر می کشند، بخش بزرگی از تاریخ فرهنگی مصر را تشکیل می دهند و هنوز هم از آنها برای درک بهتر مفهوم سلطنت در این تمدن استفاده می گردد.

لوح نارمر، شروع تاریخ نگاری رسمی

لوح نارمر نه تنها از نظر تاریخ نگاری بلکه از جنبه های هنری و فرهنگی نیز یکی از گنجینه های بی نظیر مصر باستان به شمار می رود. این اثر نه تنها به عنوان اولین سند تاریخی مصر، بلکه به عنوان اولین نشانه های تاریخ نگاری مکتوب در تمدن بشری شناخته می گردد که روایت های آن هنوز هم در دسترس محققان و پژوهشگران قرار گرفته است. آنالیز این لوح همچنان در کانون پژوهش های تاریخی قرار گرفته است و می تواند به ما یاری کند تا شناخت بهتری از جوامع باستانی و نحوه انتقال تاریخ در دوران های مختلف به دست آوریم.

منبع

historyextraمنبع: یک پزشک