60 نکته راهنمای خرید لیوان یکبار مصرف - دنیای با نشاط مدرسه

انواع لیوان یکبار مصرف بر اساس جنس

صنعت فراوری لیوان یکبار مصرف، روز به روز بیشتر پیشرفت می نماید و لیوان ها در مقدار ها، جنس ها و با کاربردهای مختلف به بازار راه پیدا می نمایند. در ادامه، انواع لیوان یکبار مصرف بر اساس جنس و مواد فراوریی آنها را معرفی خواهیم کرد.

لیوان پلاستیکی (PP یا PET)

این نوع لیوان یکبار مصرف از پلاستیک شفاف یا نیمه شفاف ساخته می گردد و یکی از رایج ترین انواع لیوان های یکبار مصرف است. این لیوان برای سرو نوشیدنی های سرد مثل آب، نوشابه و آبمیوه مناسب است، اما برای نوشیدنی های داغ توصیه نمی گردد، چون ممکن است در برابر حرارت تغییر شکل دهد یا مواد شیمیایی مضر آزاد کند. بعلاوه بسیار سبک و ارزان بوده و در حجم های مختلف در دسترس است.

لیوان کاغذی یکبار مصرف

لیوان های کاغذی از کاغذهای مخصوص با روکش پلی اتیلن یا مواد ضدنشت ساخته می شوند. این لیوان ها برای نوشیدنی های گرم مثل چای و قهوه بسیار مناسب هستند، به ویژه اگر دوجداره یا چندلایه باشند. این لیوان ها، قابل بازیافت و نسبت به پلاستیکی ها سازگارتر با محیط زیست هستند. طراحی های متنوع و چاپ پذیری بالا هم از مزایای آن هاست.

لیوان فومی (پلی استایرن)

این لیوان ها از فوم سبک ساخته شده و به علت خاصیت عایق حرارتی، برای نوشیدنی های داغ بسیار مناسب هستند. سطح بیرونی آن ها داغ نمی گردد و نوشیدنی داخلشان هم دیرتر سرد می گردد. با این حال، دیرتر تجزیه می شوند و آسیب زیست محیطی از معایب آن هاست. لیوان های فومی بیشتر در مراسم ها و برای سرو نوشیدنی های گرم استفاده می شوند.

لیوان گیاهی (زیست تخریب پذیر)

این لیوان ها از مواد طبیعی مثل نشاسته ذرت یا الیاف گیاهی ساخته می شوند و کاملا قابل تجزیه در طبیعت هستند. لیوان های گیاهی برای سرو نوشیدنی های سرد و گرم مناسب هستند و هیچ ماده مضری به نوشیدنی منتقل نمی نمایند. در نتیجه انتخابی ایده آل برای دوستداران محیط زیست و جایگزینی سالم برای لیوان های پلاستیکی و فومی محسوب می شوند.

لیوان یکبار مصرف شیشه ای (Glass-like)

این لیوان ها از پلاستیک های شفاف و ضخیم تر مثل پلی کربنات یا PET تقویت شده ساخته می شوند و ظاهری شبیه شیشه دارند. لیوان های یکبار مصرف شیشه ای بیشتر در مهمانی های رسمی، کافه ها یا پذیرایی های خاص استفاده می شوند و ظاهر شکیل تری دارند اما معمولا گران تر هستند و برای استفاده محدود طراحی شده اند.

لیوان یکبار مصرف کریستالی (Hard Plastic)

این نوع لیوان ها از پلاستیک سخت و شفاف فراوری می شوند و نسبت به لیوان های پلاستیکی معمولی مقاوم تر و زیباتر هستند. لیوان های یکبار مصرف کریستالی برای مراسم رسمی، جشن ها یا پذیرایی های لوکس کاربرد دارند و بعضی از آن ها حتی قابلیت شست وشو و استفاده مجدد دارند.

لیوان یکبار مصرف آلومینیومی

استفاده از این لیوان ها کمتر رایج است اما در بعضی موارد خاص مثل سرو نوشیدنی های انرژی زا یا در بسته بندی صنعتی استفاده می شوند. این لیوان ها رسانای حرارتی بالایی دارند و برای نوشیدنی های سرد مناسب تر هستند، بعلاوه بازیافت پذیرند اما هزینه فراوری بالاتری دارند.

لیوان یکبار مصرف ترکیبی (کامپوزیتی)

لیوان های کامپوزیتی از ترکیب چند ماده مثل کاغذ و پلاستیک یا کاغذ و PLA ساخته می شوند تا هم عایق حرارتی خوبی داشته باشند و هم قابل تجزیه در طبیعت باشند. این نوع لیوان ها بیشتر در برندهای سازگار با محیط زیست دیده می شوند.

شما می توانید انواع در سایز ها و جنس های مختلف را از فروشگاه های به روش های خرید و اینترنتی تهیه کنید.

بیشتر بخوانید:

انواع لیوان یکبار مصرف بر اساس طراحی و کاربرد

هر چند لیوان های یکبار مصرف همگی برای سرو نوشیدنی ها کاربرد دارند اما ترجیح استفاده از آنها، بر اساس جنس و طراحی شان، فرق می نماید.

لیوان یکبار مصرف ساده (تک لایه)

این نوع لیوان ها طراحی ساده ای دارند و معمولا از پلاستیک یا کاغذ ساخته می شوند. برای نوشیدنی های سرد یا گرم با دمای پایین مناسب هستند و بیشتر در مراسم های عمومی، مدارس یا استفاده روزمره کاربرد دارند.

لیوان یکبار مصرف دوجداره یا چندلایه

این لیوان ها دارای دو یا چند لایه عایق هستند که از انتقال حرارت به دست جلوگیری می نمایند. این طراحی برای نوشیدنی های داغ مثل چای، قهوه یا هات چاکلت بسیار مناسب است و در کافی شاپ ها و بیرون برها استفاده می گردد.

لیوان یکبار مصرف درب دار (Takeaway)

این لیوان ها دارای درب مخصوص هستند که از نشت مایعات جلوگیری می نماید. برای نوشیدنی های بیرون بر در کافه ها، رستوران ها و فست فودها طراحی شده اند و معمولا در آنها نی یا دریچه نوشیدن تعبیه شده است.

لیوان یکبار مصرف دسته دار

این لیوان ها یک دسته پلاستیکی یا کاغذی برای راحتی در دست گرفتن، به ویژه هنگام سرو نوشیدنی های داغ دارند. این نوع لیوان ها بیشتر در مراسم رسمی یا پذیرایی های خاص استفاده می شوند.

لیوان یکبار مصرف پایه دار (پای کاپ)

لیوان پایه دار، پایه ای شبیه لیوان های شیشه ای دارد و شکیل تر از دیگر لیوان های یکبار مصرف هستند. این لیوان ها برای سرو کردن نوشیدنی های خاص، دسرها یا پذیرایی در مراسم رسمی کاربرد دارند.

لیوان یکبار مصرف نی خور (دارای محل عبور نی)

این لیوان ها معمولا درب دار هستند و یک سوراخ مخصوص برای عبور نی دارند. لیوان های نی خور، برای سرو نوشیدنی های سرد مثل آبمیوه، اسموتی یا نوشابه در بیرون برها و کافی شاپ ها استفاده می شوند.

لیوان یکبار مصرف مخصوص دسر یا ژله

طراحی لیوان ها مخصوص دسر و ژل، به گونه ای است که برای سرو دسر، ژله، موس یا بستنی مناسب باشند. بعلاوه معمولا شفاف، زیبا و در مقدار های کوچک تر فراوری می شوند.

لیوان یکبار مصرف کودک (طرح دار و ایمن)

لیوان کودک دارای طراحی فانتزی، رنگی و گاهی با درب و نی مخصوص هستند. این لیوان ها برای استفاده بچه ها در مهد کودک ها، جشن تولد یا سفر طراحی شده اند و معمولا از مواد ایمن تر و بهداشتی ساخته می شوند.

مقدار های استاندارد لیوان یکبار مصرف

کاربردهای مختلف لیوان ها، باعث شده است که فراورینمایندگان این محصول، برای این لیوان ها، مقدار های متنوع برای سرو انواع نوشیدنی در نظر بگیرند.

• 70 سی سی (شات): کوچک ترین سایز لیوان یکبار مصرف است که برای سرو نوشیدنی های غلیظ، شربت های دارویی، قهوه اسپرسو یا تست نوشیدنی ها استفاده می گردد.
• 110 تا 120 سی سی: کمی بزرگ تر از لیوان شات بوده و برای نوشیدنی های سبک، چای کم حجم یا پذیرایی در جلسات کوتاه مناسب است.
• 180 سی سی: یکی از پرکاربردترین مقدار ها است که برای سرو چای، قهوه، آبمیوه و نوشیدنی های روزمره در مراسم ها، ادارات و کافی شاپ ها استفاده می گردد.
• 220 سی سی: این سایز در کافی شاپ ها و فست فودها بسیار رایج بوده و مناسب سرو نوشیدنی های گرم یا سرد با حجم میانه است.
• 360 سی سی: برای سرو نوشیدنی های حجیم تر مثل اسموتی، میلک شیک، نوشابه یا آبمیوه های ترکیبی استفاده و معمولا با درب و نی عرضه می گردد.
• 450 سی سی و بیشتر: این سایزها برای نوشیدنی های بیرون بر، نوشیدنی های خنک در تابستان یا استفاده در سفر و پیک نیک مناسب بوده و بعضی مدل ها دارای طراحی دوجداره یا درب دار هستند.

نحوه تشخیص لیوان یکبار مصرف استاندارد و باکیفیت

برای تشخیص لیوان یکبار مصرف استاندارد و ایمن، توجه به علائم و معینات درج شده روی بسته بندی بسیار مهم است. در ادامه، نکات کلیدی در راهنمای خرید لیوان یکبار مصرف، برای شناسایی لیوان های بهداشتی و مطمئن را مرور خواهیم کرد.

1- علامت Food Grade یا درجه غذایی

این علامت نشان می دهد که مواد اولیه لیوان برای تماس مستقیم با مواد غذایی ایمن هستند و در فرآیند فراوری آن ها از مواد سمی یا بازیافتی غیر بهداشتی استفاده نشده است.

2- نشان BPA Free

وجود این علامت به این معناست که لیوان فاقد ماده شیمیایی بیسفنول A (BPA) است؛ ماده ای که در بعضی پلاستیک ها وجود دارد و می تواند در تماس با نوشیدنی های داغ به بدن منتقل گردد و خطرات سلامتی ایجاد کند.

3- نشان استاندارد ملی ایران یا گواهی بهداشت

لیوان هایی که دارای نشان استاندارد ملی یا مجوز سازمان غذا و دارو هستند، از نظر بهداشتی و کیفیت ساخت تأیید شده اند. این نشان معمولا به صورت لوگو یا کد درج می گردد.

4- نماد بازیافت (♻️)

بر اساس راهنمای خرید لیوان یکبار مصرف، وجود نماد بازیافت روی بسته بندی نشان می دهد که لیوان قابلیت بازیافت دارد یا از مواد بازیافتی کنترل شده، فراوری شده است. این موضوع برای دوستداران محیط زیست اهمیت زیادی دارد.

5- اطلاعات فراورینماینده و تاریخ فراوری

لیوان های معتبر معمولا دارای نام برند، آدرس کارخانه، شماره پروانه ساخت و تاریخ فراوری هستند. نبود این اطلاعات می تواند نشانه ای از فراوری غیراستاندارد یا غیرقانونی این لیوان ها باشد.

6- ظاهر لیوان و کیفیت چاپ

لیوان های استاندارد دارای بدنه تمیز، بدون لکه، درز یا برآمدگی هستند. چاپ روی لیوان باید یکنواخت، بدون پخش شدگی رنگ و در نواحی مجاز (نه در لبه یا کف لیوان) اجرا شده باشد.

7- پوشش داخلی مقاوم و ایمن

بر اساس راهنمای خرید لیوان یکبار مصرف، در لیوان های کاغذی، پوشش داخلی معمولا از پلی اتیلن (PE) یا PLA گیاهی است. این پوشش باید از نوع درجه غذایی باشد و از نشت مایعات جلوگیری کند.

بیشتر بخوانید:

نکات مهم در راهنمای خرید لیوان یکبار مصرف

1- انتخاب جنس مناسب بر اساس نوع مصرف

• پلاستیکی: مناسب برای نوشیدنی های سرد مثل آب، نوشابه و آبمیوه؛
• کاغذی: ایده آل برای نوشیدنی های گرم مثل چای و قهوه؛ بهتر است دوجداره یا چندلایه باشد؛
• فومی (پلی استایرن): عایق حرارتی خوب برای نوشیدنی های داغ، اما کمتر سازگار با محیط زیست؛
• زیست تخریب پذیر: ساخته شده از مواد طبیعی مثل PLA یا نشاسته، مناسب برای مصرف نمایندگان محصولات دوستدار محیط زیست.

2- توجه به ظرفیت و مقدار لیوان یکبار مصرف

مقدار لیوان باید متناسب با نوع نوشیدنی انتخاب گردد. برای سرو چای و قهوه معمولا لیوان های 180 تا 220 سی سی مناسب هستند، در حالی که برای نوشیدنی های حجیم تر مثل اسموتی یا آبمیوه، لیوان های 360 سی سی یا بیشتر توصیه می گردد.

3- طراحی و کاربرد لیوان یکبار مصرف

اگر نوشیدنی به صورت بیرون بر سرو می گردد، بهتر است از لیوان های درب دار یا دارای محل عبور نی استفاده گردد. لیوان های دوجداره یا دارای دسته هم برای نوشیدنی های داغ مناسب تر هستند و از سوختن دست جلوگیری می نمایند.

4- آنالیز استانداردهای بهداشتی لیوان یکبار مصرف

بنا بر راهنمای خرید لیوان یکبار مصرف، لیوان باید از مواد اولیه بهداشتی شناخته شده و دارای مجوز سازمان غذا و دارو باشد. وجود نشان استاندارد، علامت بازیافت یا برچسب Food Grade از نشانه های ایمنی محصول است.

5- سازگاری با محیط زیست

اگر دغدغه محیط زیست دارید، از لیوان های قابل بازیافت، تجزیه پذیر یا ساخته شده از الیاف طبیعی بهره ببرید. این محصولات در طبیعت تجزیه می شوند و آسیبی به زیست بوم وارد نمی نمایند.

6- قیمت و صرفه جویی در خرید

برای مراسم ها یا کسب وکارهای غذایی، خرید عمده لیوان یکبار مصرف ارزان تر است. لیوان های ساده و بدون طرح معمولا ارزان تر از مدل های چاپ دار یا دوجداره هستند.

7- استحکام و مقاومت لیوان یکبار مصرف

لیوان باید در برابر فشار دست، حرارت یا رطوبت مقاوم باشد و هنگام استفاده تغییر شکل ندهد یا نشتی نداشته باشد.

8- روکش داخلی یا چندلایه بودن لیوان

بنا بر راهنمای خرید لیوان یکبار مصرف، لیوان های کاغذی با روکش پلی اتیلن یا PLA در برابر نشت مقاوم تر هستند و برای سرو نوشیدنی های داغ یا سرد مناسب تر عمل می نمایند.

9- نوع مصرف را معین کنید

پیش از خرید، معین کنید که لیوان چه استفاده ای برایتان دارد؛ سرو نوشیدنی داغ، سرد، بیرون بر، مراسم رسمی یا مصرف روزمره. در این صورت انتخاب دقیق تری خواهید داشت.

10- سازگاری با نوشیدنی های خاص

بعضی لیوان ها برای سرو نوشیدنی های اسیدی یا گازدار مناسب نیستند. برای مثال، لیوان های آلومینیومی ممکن است با مواد نوشابه یا آبلیمو واکنش دهند.

11- ظاهر و طراحی متناسب با مناسبت

برای مهمانی های رسمی، لیوان های شفاف یا پایه دار مناسب ترند و برای تولد یا جشن های بچه هاه، لیوان های رنگی و طرح دار مجذوب کننده تر هستند.

نکات مهم در نگهداری و استفاده صحیح از لیوان یکبار مصرف

• از ریختن نوشیدنی داغ در لیوان های پلاستیکی شفاف خودداری کنید، چون ممکن است مواد شیمیایی مضر مثل استایرن آزاد گردد و به نوشیدنی منتقل گردد.
• لیوان های کاغذی را در محیط خشک و دور از رطوبت نگهداری کنید، چون در صورت جذب رطوبت، خاصیت ضدنشتی خود را از دست می دهند.
• از تماس مستقیم لیوان یکبار مصرف با شعله یا حرارت بالا پرهیز کنید، چون ممکن است ذوب گردد یا گازهای سمی آزاد کند.
• لیوان های فومی (EPS) برای نوشیدنی های بسیار داغ مناسب نیستند، چون در دمای بالا ممکن است ساختارشان تخریب گردد.
• از استفاده مجدد لیوان های یکبار مصرف خودداری کنید، چون این محصولات برای استفاده موقت طراحی شده اند و شست وشوی آن ها ممکن است باعث آزاد شدن مواد مضر گردد.
• در صورت استفاده از لیوان برای نوشیدنی های اسیدی یا گازدار (مثل نوشابه یا آب لیمو)، از انواع مقاوم و دارای تأییدیه بهداشتی بهره ببرید.
• لیوان های دارای چاپ رنگی را برای نوشیدنی های داغ استفاده نکنید، مگر اینکه چاپ آن از نوع بهداشتی و مقاوم در برابر حرارت باشد.
• در هنگام خرید، به علائم اختصاری درج شده کف لیوان توجه کنید؛ مثلا علامت PP یا PE نشان دهنده مقاوم در برابر حرارت است، در حالی که GPPS فقط برای نوشیدنی های سرد مناسب است.

مزایای استفاده از لیوان یکبار مصرف

• لیوان های یکبار مصرف استفاده بسیار آسانی دارند و پس از مصرف احتیاجی به شست وشو یا نگهداری ندارند.
• استفاده از این لیوان ها در مراسم ها، ادارات یا رستوران ها باعث صرفه جویی در زمان و کاهش احتیاج به نیروی خدماتی می گردد.
• قیمت پایین و امکان خرید عمده، آن ها را به گزینه ای مالی برای مصرف انبوه تبدیل نموده است.
• تنوع بالای لیوان های یکبار مصرف در طرح، رنگ، جنس و مقدار باعث می گردد برای هر نوع نوشیدنی و مناسبتی انتخاب مناسبی وجود داشته باشد.
• وزن سبک و طراحی کم حجم این لیوان ها، آن ها را برای سفر، پیک نیک و استفاده بیرون بر بسیار مناسب نموده است.
• استفاده فردی از هر لیوان، بهداشت مصرف را افزایش می دهد و احتمال انتقال آلودگی یا بیماری را به حداقل می رساند.
• بعضی مدل های لیوان یکبار مصرف از مواد قابل بازیافت یا زیست تخریب پذیر ساخته شده اند که به حفظ محیط زیست یاری می نمایند.

معایب استفاده از لیوان یکبار مصرف

• بسیاری از لیوان های یکبار مصرف، به ویژه انواع پلاستیکی، به راحتی در طبیعت تجزیه نمی شوند و موجب افزایش زباله های غیرقابل بازیافت می شوند.
• استفاده مداوم از لیوان های پلاستیکی ممکن است در تماس با نوشیدنی های داغ، مواد شیمیایی مضر مثل استایرن آزاد کند که برای سلامت بدن خطرناک است.
• فراوری انبوه این لیوان ها احتیاجمند مصرف منابع طبیعی مثل نفت، آب و انرژی است که فشار بیشتری بر محیط زیست وارد می نماید.
• در بلندمدت، استفاده مکرر از لیوان های یکبار مصرف می تواند هزینه برتر از استفاده از ظروف دائمی و قابل شست وشو باشد.
• بعضی لیوان های یکبار مصرف بی کیفیت ممکن است در برابر حرارت یا فشار دست تغییر شکل دهند یا نشت نمایند که باعث نارضایتی مصرف نماینده می گردد.
• در صورت عدم تفکیک زباله و بازیافت صحیح، این لیوان ها می توانند به آلودگی خاک، آب و آسیب به حیات وحش منجر شوند.
• لیوان های فومی یا پلی استایرنی، به ویژه در تماس با نوشیدنی های اسیدی یا چرب، ممکن است مواد سمی آزاد نمایند و برای سلامتی مضر باشند.

سوالات متداول دربار خرید لیوان یکبار مصرف

1- چه نوع لیوانی برای نوشیدنی های داغ مناسب است؟

لیوان های کاغذی دوجداره یا فومی (پلی استایرن) برای نوشیدنی های داغ مثل چای و قهوه مناسب تر هستند، چون عایق حرارتی دارند و دست را نمی سوزانند.

2- برترین لیوان یکبار مصرف برای محیط زیست کدام است؟

لیوان های زیست تخریب پذیر یا ساخته شده از مواد گیاهی مثل PLA یا نشاسته، برترین گزینه برای کاهش آسیب های زیست محیطی هستند.

4- چطور لیوان یکبار مصرف استاندارد را تشخیص دهیم؟

بنا بر راهنمای خرید لیوان یکبار مصرف، برای تشخیص این لیوان ها در پی علائمی مثل Food Grade، BPA Free، نشان استاندارد ملی و نماد بازیافت روی بسته بندی باشید.

5- چه سایزی از لیوان یکبار مصرف کاربرد روزمره دارد؟

لیوان های 180 تا 220 سی سی برای چای، قهوه و نوشیدنی های معمولی مناسب هستند؛ برای نوشیدنی های حجیم تر مثل آبمیوه یا اسموتی، سایزهای 360 سی سی یا بیشتر توصیه می گردد.

6- آیا می توان لیوان یکبار مصرف را چند بار استفاده کرد؟

خیر. این لیوان ها برای استفاده موقت طراحی شده اند و استفاده مجدد ممکن است باعث آلودگی یا آزاد شدن مواد مضر گردد، مگر اینکه در موارد محدود روی بسته بندی آنها چند بار مصرف درج شده باشد.

7- کدام لیوان یکبار مصرف برای بیرون بر مناسب تر است؟

لیوان های درب دار یا دارای محل عبور نی، به ویژه مدل های مقاوم در برابر نشت، برای نوشیدنی های بیرون بر ایده آل هستند.