ماده فرهنگی آیین نامه ارتقاء اساتید چه چالش هایی را ایجاد نموده؟ ، از امکان حذف ماده 1 تا ضرورت وجود امتیاز تربیتی - دنیای با نشاط مدرسه

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرنگاران، فرزانه کرمی- گسترش آموزش عالی نهضتی جهانی است که حد و مرز نمی شناسد و این امر سبب شده است تا آموزش عالی، به عنوان یک نقطه کانونی که پیشرفت جوامع را در سایر زمینه ها تسریع می نماید، توجه بسیاری به خود جلب کند. از همین رو کشور ها بر آن شده اند که نظام آموزش عالی خود را تا سرحد توان گسترش دهند.

گسترش دانشگاه و آموزش عالی در ایران نیز یکی از سیاست های کلان کشور بعد از انقلاب اسلامی است، به طوری که در حال حاضر تعداد دانشجویان و دانشگاه ها نسبت به سال 1357 از لحاظ کمی گسترش چشمگیری داشته است. توجه به گسترش آموزش عالی عمدتا به دلیل منافع متعدد مالی، اجتماعی، فردی، و فرهنگی دانشگاه برای جامعه است، تربیت نیروی انسانی کارآمد و مؤثر نیز از جمله وظایف اصلی دانشگاه ها به حساب می آید و از آنجا که بدنه اصلی دانشگاه و نیروی محرکه پیشرفت آینده یک جامعه را دانشجویان تشکیل می دهند، توجه به تربیت اخلاقی منطبق با ارزش های فرهنگی مورد قبول جامعه، در کنار ارتقاء کیفیت آموزش و پژوهش و افزایش بازدهی دانشگاه ها، از مسائل مهم در هموارسازی راستا پیشرفت کشور به شمار می رود و می تواند یاری شایانی به سلامت اخلاقی، فرهنگی، و اجتماعی کشور، حفظ هویت فرهنگی جامعه، و پیشگیری از آسیب های اجتماعی کند.

تدوین و ابلاغ آیین نامه ارتقاء اعضای هیئت علمی را نیز می توان تلاشی به همین دلیل و ایجاد تحرک در استادان برای ایفای نقش در زمینه های فرهنگی و اجتماعی دانست، زیرا استاد و دانشجو اصلی ترین بخش از بدنه دانشگاه محسوب می شوند و یکی از عوامل مهم تأثیرگذار بر دانشجویان و جو فرهنگی دانشگاه همین استادان دانشگاهی هستند.

به همین منظور تدوین کتاب و مقاله هنری با رویکرد اسلامی؛ استاد مشاورفرهنگی؛ عضویت در کمیته اخلاق؛ حضور مستمر در مراکز دانشجویی، مساجد، خوابگاه ها؛ مشارکت فعالانه در جلسات هم اندیشی اساتید؛ استمرار در پایبندی به ارزش های دینی و ملی، صداقت و امانت داری؛ حضور در کلاس های دانش افزایی، همه و همه از جمله مواردی محسوب می گردد که اعضای هیئت علمی دانشگاه ها برای دست یابی به حداقل 10 و حداکثر 30 امتیاز فرهنگی آیین نامه ارتقاء اساتید باید کسب نمایند.

به گفته بسیاری از کارشناسان، ماهیت بسیاری از فعالیت های فرهنگی ـ تربیتی ـ اجتماعی به گونه ای است که قابلیت کمی سازی ندارد و با مالک های موجود در آیین نامه ارتقاء اساتید که در آن کمیت موج می زند، قابل سنجش نیست. نگاهی گذارا به آیین نامه ارتقاء اعضای هیئت علمی سال 89 و مقایسه آن با آخرین اصلاحیه این آیین نامه در سال 95 نیز نشان می دهد این امر نه تنها کاهش نیافته است بلکه بیش از گذشته به سمت کمیت گرایی مسئله کاملا کیفی رفته است. به طوری که اساتید با شرکت در کلاس های دانش افزایی می توانند حداقل امتیاز این بخش را به دست آورند!

علاوه بر آن در ماده فرهنگی آیین نامه ارتقاء اساتید مسائلی پیشبینی نشده و همچنین ایراداتی وجود دارد که سبب شده است تا اساتید دانشگاهی به آن معترض شوند.

صالح رشید حاجی خواجه لو رئیس پژوهشکده حکمت در این باره گفت: در آیین نامه ارتقاء فعلی شان تربیتی یک استاد در نسبت با دانشجو به عنوان معیاری برای ارزیابی در نظر گرفته نشده و به این رسالت مهم کم توجهی شده است.

سید مهدی طباطبایی استادیار دانشگاه شهید بهشتی نیز در این خصوص اظهار کرد: در حوزه فرهنگی برای فعالیت های خلاقانه اساتید هیچ امتیازی در نظر گرفته نمی گردد و این باعث می گردد تا استاد اشتیاق خود را از دست دهد و احساس یاس کند.

کورش عاکف خلخالی استادیار دانشگاه آزاد اسلامی نیز در این باره معتقد است: متاسفانه گروهی فرهنگ را تنها در مذهب خلاصه می نمایند و کلاس های آن را به کلاس های آموزش اسلامی تقلیل می دهند، اما بحث های دیگر همچون، موسیقی نقاشی نادید گرفته شده است.

سیما صدرای دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره گفت: بهتر است امتیاز بخش فرهنگی با توجه به رشته استاد مورد توجه واقع گردد یعنی اگر شخصی در رشته موسیقی فعالیت میکند در بخش فرهنگی به مباحثی همچون غنا توجه گردد. در صورتی که متاسفانه نه شخصی را داریم که این مسائل را به ستاد بیاموزد و نه فردی وجود دارد که این موضوع را مورد سنجش قرار دهد.

رمضان رضایی، استادیار دانشگاه تهران نیز در این خصوص معتقد است: اساتید با شرکت در چند کارگاه به صورت نمادین امتیاز این بخش را کسب می نمایند. این در حالی است که کشور ایران در بخش فرهنگی نیازمند کارجدی است. ضروری است اساتید در بخش فرهنگی شعار های نظام را در بین جوانان ترویج نمایند، دانشجویان را به خداباوری تشویق نمایند، در صورتی که در بسیاری از موارد شاهد ترویج الحاد و ایجاد شبهه در موارد دینی در میان دانشجویان هستیم. متاسفانه برای این بخش سقف نیز گذاشته اند به طوری که استاد به هر میزان نیز کار فرهنگی انجام دهد در انتها بیش از 30 امتیاز دریافت نخواهد کرد.

بعضی دیگر از کارشناسان تفکیک ناپذیری فعالیت های آموزشی و پژوهشی استادان از فعالیت های فرهنگی آن ها را مهمترین نکته درباره آیین نامه ارتقاء اساتید می دانند. از نظر آن ها فعالیت های آموزشی و پژوهشی استادان ماهیتی فرهنگی دارد و نیازی نیست بخش دیگری، که ماهیتی سیاسی و مذهبی دارد، به عنوان فعالیت های فرهنگی قلمداد گردد و استادان را وادار به انجام این قبیل فعالیت ها کنیم. از نظر استادان انجام مناسک مذهبی یا شرکت در فعالیت های سیاسی و اجتماعی بیشتر جنبه فردی دارد و قابل احصا و تجسس نیست.

عباس موسوی، استادیار دانشگاه شریف در این باره گفت: بنده با اصل این موضوع مشکل دارم، ایجاد بخش فرهنگی در آیین نامه ارتقاء اساتید از اول شاید اشتباه بود، زیرا فرهنگ متر خاصی ندارد و هر شخصی از منظر خودش به آن نگاه می نماید به طوری که ممکن است از نظر بنده یک چیزی فرهنگی تلقی گردد و از نظر شخصی دیگر همان کار ضد فرهنگ و ارزش باشد.

علی مراد حیدری، دانشیار دانشگاه حضرت معصومه ص نیز در این باره گفت: در بخش فرهنگی نیز یک امتیازاتی بین کف و سقف سه تا ده نمره برای یک آیتم در نظر گرفته شده است که تعریف دقیقی ندارد و برای کسب آن تنها نظر مسئولان دانشگاه به کار می آید. ضروری است این بحث ها عمیق تر آنالیز گردد و برای آن ها سازوکاری نوین ارائه نمایند.

نگاهی گذار به آیین نامه ارتقاء اساتید هر شخصی را به فکر فروخواهد برد که چگونه این آیین نامه می تواند مهمترین بخش کشور که مربوط به مسائل فرهنگی می گردد را این گونه با موارد کمی بسنجد و از آن طریق به راهنمایی اساتید و به تبع آن راهنمایی دانشجویان بپردازد. متاسفانه با وجود اعتراضات بسیار جامعه فرهیختگان از سال تدوین این آیین نامه تا کنون وزارت علوم هنوز تصمیمی بر تغییر این آیین نامه نگرفته و جامعه دانشگاهی را به حال خود رها نموده است.