یادگار سربازان هخامنشی در هورامان - دنیای با نشاط مدرسه

آنطور که از شواهد بر می آید، گیوه پاپوشی بافتنی با زیره چرم بوده که فقط در ایام خاصی مثل جشن ها آن را می پوشیده اند.

قدیمی ترین اثری که درمورد گیوه در ایران وجود دارد، مربوط به سنگ نگاره های تخت جمشید است. جایی که در آن سربازان هخامنشی کفش هایی به مانند گیوه بر پای دارند.

با آنالیز دقیق گیوه هایی که سربازان هخامنشی به پا نموده اند، تعیین می شود با گیوه هایی که امروزه در جای جای ایران مرسوم است، تفاوت هایی دارد.

نمودها، بلوچ ها، بختیاری ها و لرها اقوامی هستند که امروزه در سراسر ایران گیوه می پوشند، اگرچه گیوه هر قوم مختص به خودش و طرح و نقش خود را دارد، اما در مجموع ریشه همه این گیوه ها، همان پاپوشی است که در زمان هخامنشیان رواج داشته، پاپوشی بافتنی با زیره چرم.

یکی از ریشه دارترین منطقه ها ایران که هنر دست ساز گیوه در آن رواج داشته، منطقه کردنشین اورامانات است، جایی که پیشینه گیوه در آن به حدود هزار سال قبل و زمان صدر اسلام برمی شود.

گیوه از هزار سال پیش تابحال صندلی خود را به اسم یک پاپوش محبوب بین مردم اورامانات حفظ نموده و در سالهای اخیر هم شهرتش به خارج از مرزها رسیده است. پاپوشی که علاقمندانش آن را بخاطر سبکی، خنک بودن، زیبایی و مقاوم بودنش می پوشند.

یکی از تولیدنمایندگان گیوه در منطقه اورامانات کرمانشاه معتقد است، اگر روزی بتوان دوباره همان پاپوش های مادی را با تلفیق گیوه های رایج در منطقه ها مختلف ایران احیا کرد، صادرات این نوع کفش حتی به کشورهای اروپایی هم امکان پذیر می شود.

فریبرز عزیزی پیرامون یادگار سربازان هخامنشی در هورامان می گوید: گیوه هایی که امروزه در منطقه اورامانات رایج است، زیره هایی پارچه ای دارد و برای همین فقط در فصل گرم سال یعنی تابستان می شود آنها را پوشید، گاها زیره بعضی از گیوه ها هم پلاستیکی است، اما در مجموع بافت گیوه ها نسبت به زمان باستان به هم ریخته و همین باعث شده تا الان تنها آن را به کشورهای گرمسیر صادر کنیم، بنابراین می توان با احیای همان پاپوش به راحتی آن را به اروپا هم صادر کرد.

وی به تحولات شگرفی که طی سالهای اخیر در این پاپوش باستانی بوجود آمده هم اشاره ای می نماید و ادامه می دهد: تا همین چندسال پیش گیوه ها فقط در رنگ سفید و پاپوشی برای مردان بودند، اما تنها طی پنج سال به مقدار هزار سال تغییر و تحول در گیوه بوجود آمد، جوانان و زنان هنرمند خلاق در اورامانات آن را بروز رسانی کردند، دستان هنرمندشان گیوه های رنگی را خلق کردند و طراحی جدیدی به آن دادند که باعث شد زنان هم بتوانند این کفش های زیبا را بپوشند.

این فعال گردشگری می گوید: به نظرم گیوه هنوز جای کار دارد و باید بعضی نقص هایی که در آن وجود دارد را رفع کنیم تا زندگی خود را ادامه دهد، وگرنه در آینده این دست آفریده باستانی هم به مانند نمد و موج و ...رنگ مرگ را به چشم می بیند. هرچند که خیلی ها فکر می نمایند که نداشتن لنگه راست و چپ یک مزیت برای گیوه است، اما این مزیت نیست، چرا که براساس آناتومی پای انسان ساخته نمی شود و ممکن است باعث اذیت شدن پاها شود.

وی از مشکلاتی که این روزها راه را برای ادامه زندگی پررونق گیوه مشکل نموده می گوید و اضافه می نماید: گیوه بافان زیادی داریم اما کسی از آنها حمایتی نمی نماید، تسهیلاتی به آنها پرداخت نمی شود و در عین حال هم طراحان خوبی می خواهیم تا مدام این پاپوش باستانی را بروز رسانی نمایند.

عزیزی به ثبت ملی شدن گیوه هورامان در سالهای گذشته هم اشاره می نماید و می گوید: گیوه هورامی ثبت ملی شده، یعنی میراث همه مردم ایران است و باید از آن حفاظت کنیم. این پاپوش از پیشینیان به ما ارث رسیده و صندلی بالایی دارد و نماد فرهنگ ما است، پس چرا نباید در مدارس، ادارات و هدایا از آن استفاده کنیم؟

وی ادامه می دهد: البته من معتقدم که باید هزینه تمام شده گیوه را پایین بیاوریم و مواد اولیه مقرون به صرفه و باکیفیت را در اختیار تولیدنماینده قرار دهیم تا او هم بتواند محصولات مقرون به صرفه قیمت را در اختیار مردم قرار دهد. برای نمونه در حال حاضر قیمت یک جفت گیوه مردانه سفید حدود 500 تا 600 هزار تومان است که هر کسی قدرت خرید آن را ندارد. اگر کاری نکنیم که گیوه مقرون به صرفه تر شود و مقرون به صرفه در اختیار مردم قرار گیرد، آن هم به مانند بعضی دیگر از صنایع دستی استان خواهد مرد.